NGHỆ NHÂN & SẢN PHẨM VĂN HÓA NGHỆ THUẬT

Quê ngoại tôi ở Đại Bái, Bắc Ninh, các cụ nhà tôi thường gọi đó là Làng "Bưởi Nồi", ngày xưa chuyên đúc nồi đồng, mâm đồng.

Tôi thường nghe mẹ tôi kể trong nhà có bà bác chị ruột của mẹ là nghệ nhân, chẳng cần bản vẽ mà bác khảm tranh con rồng, con phượng trên mâm đồng rất đẹp.

Sau năm 1975 tôi về thăm quê thì thấy Đại Bái rất trù phú, có nhiều cửa hàng bày bán những lư hương, bình hoa và những đôi hạc chạm trổ bằng tam khí (vàng, bạc, đồng), hoa văn trang trí rất nghệ thuật, đa phần của các nghệ nhân tài hoa Bắc Ninh truyền nghề cho con cháu, có khi cũng chẳng qua trường lớp chính quy của nghề.

Phú quý sinh lễ nghĩa. Những sản phẩm thờ cúng tinh tế của Đại Bái không chỉ được bán loanh quanh ở Bắc Ninh mà đã có trưng bày ở Hà Nội, Sài gòn và nhiều tỉnh thành khác. Các sản phẩm thờ cúng này còn được các chùa trên cả nước đặt hàng.

Quê tôi bây giờ có rất nhiều người giàu có, con cháu dần dần cũng thành đạt, người làm quan, người trở thành đại gia... nhu cầu đúc tượng cho các đấng sinh thành là có thật, mà làm tượng đồng lại càng sang. Có nhu cầu thì có sản xuất đáp ứng, đúc tượng đồng bây giờ có hỗ trợ của công nghệ thiết kế 3D, sản xuất nhanh lắm, không như ngày xưa khảm thủ công bằng tay.

Có một lần, tôi đến chơi nhà một giáo sư bác sĩ y khoa, thấy trong phòng khách cạnh bàn sa lông có bức tượng của ông giáo sư do học trò quý ông mà đặt tượng tặng ông. Thật trân trọng, thật đáng quý.

Thỉnh thoảng trên FB của tôi cũng thấy xuất hiện một doanh nghiệp chuyên đúc tượng đồng chân dung, họ trưng nhiều tượng danh nhân rất đẹp, có cả tượng Phật Bà Quan Âm nữa. Nhiều người cũng quan tâm vào trò chuyện tương tác.

Mấy hôm nay trên mạng xã hội bàn tán xôn xao về danh sách một số bức tranh chân dung bằng đồng của một số danh nhân không được Sở Văn hóa Hà Nội duyệt cho treo. Tôi cũng không được biết rõ nội dung của việc hạn chế này. Nhưng theo thiển ý của tôi thì việc xin triển lãm sản phẩm văn hóa nghệ thuật của Họa sĩ, của Nghệ nhân hay của Doanh nhân thì Cơ sở hoặc Trung tâm triển lãm đã có bảng nội quy, tiêu chí, điều kiện được triển lãm. Dù ai tham gia triển lãm cũng phải theo tiêu chí điều kiện đó.

Còn chi tiết hình thức nội dung sản phẩm, nếu người triển lãm (nếu có) vi phạm pháp luật, hay vi phạm thuần phong mỹ tục thì họ hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật và các cơ quan quản lý nhà nước.

* Hãy xem những bức tranh chân dung này thuần túy như những sản phẩm văn hóa nghệ thuật, không liên quan gì đến sự yêu và ghét nhân vật của xã hội.

Nguyễn Thị Sơn

4.12.2023.

BUÔNG